၁၉၃၆ ခုႏႇစ္ ဇန္န၀ါရီလတြင္ သမိုင္း မႇတ္တမ္း တင္ရမည့္ မဂၢဇင္း တစ္ေစာင္ ေပၚထြက္ လာခဲ့သည္။ ယင္း မဂၢဇင္းမႇာ အိုးေ၀ မဂၢဇင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။ အိုးေ၀ မဂၢဇင္းကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ မႇ ထုတ္ေ၀ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၁၉၃၆ခု ဇန္န၀ါရီလတြင္ မဂၢဇင္းအ တြဲ ၅၊ အမႇတ္ ၁ ကို ထုတ္ေ၀ ပါသည္။ ဤ မဂၢဇင္းကို ထံုးစံ အတိုင္း ျမန္မာပိုင္း ႏႇင့္ အဂၤလိပ္ပိုင္း ဟူ၍ ႏႇစ္ပိုင္း ခြဲျခား ထုတ္ေ၀ ခဲ့၏။ မဂၢဇင္း၏ တာ၀န္ခံ အယ္ဒီတာမႇာ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ကိုေအာင္ဆန္းျဖစ္သည္။
ျမန္မာပိုင္းက႑
ျမန္မာပိုင္းက႑တြင္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားအျပင္ ျပင္ပမႇ စာေရးဆရာႀကီးမ်ားလည္း ၀င္ေရာက္ ေရးသားခဲ့ၾက၏။ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း၊ ျမန္မာ့အလင္းဦးစိန္း၊ အမ်ဳိးသားပညာ၀န္ဦးဖိုးက်ား၊ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ၊ သိန္းေနႏြယ္(ဦး သိန္းေဖျမင့္)တို႔မႇာ ပင္တုိင္ပါ၀င္ေနက် ျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၃၆ ခုဇန္န၀ါရီ လအတြဲ(၅)၊ အမႇတ္(၁)တြင္ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၏ ''သမဂၢအေၾကာင္း''၊ ျမန္မာ့အလင္းဦးစိန္း၏ ''ပမာပမည္းအကိုးအကားျပျခင္း''၊ ပညာ၀န္ဦးဖိုးက်ား၏ ''ကြၽႏု္ပ္၏ လက္ေဆာင္''၊ ဒီးဒုတ္ ဦးဘခ်ိဳ၏ ''ျမန္မာျပည္ႏိုင္ငံေရး ရာဇ၀င္ႏႇင့္ လက္ရႇိအေျခအေန'' ေဆာင္းပါးမ်ားပါရႇိ၏။
၀တၴဳ၊ ကဗ်ာမ်ားအျဖစ္ သိန္းေနႏြယ္၏ ''၅၂၈'' ၀တၴဳတို၊ မင္းသု၀ဏ္၏ ''အတိတ္ဘီလူး''၊ ေဇာ္ဂ်ီ၏ ''အိုျမန္မာတို႔၊ တက္လူေတးသံ၊ ယခုအခါ၊သင္ေသသြားေသာ္'' ကဗ်ာမ်ား၊ ျမေဒါင္းညိဳ၏ ''အိုးေ၀'' ကဗ်ာ၊ သီတာဧ၏ ''လြတ္လပ္ေရးနတ္ျပည္'' ကဗ်ာ (ရာဘင္ျဒာနတ္တဂိုး၏ Heaven of Freedom ကို ျမန္မာျပန္)တို႔ ပါရႇိပါသည္။ ထို႔ျပင္ ေမာင္ထင္ႏႇင့္ညိဳျမတို႔၏ ''မိေခ်ာျပဇာတ္)၊ ျခင္းၾကား၏ ''ျခင္းၾကားမႇတ္စု''၊ ေမာင္မ်ိဳးညြန္႕၏ ''တိုက္႐ိုက္ေပးစာ'' ႏႇင ့္ေရးသူေဖာ္ျပမထားေသာ ''အလားအလာ'' ေဆာင္းပါးမ်ားလည္း ပါရႇိ၏။
အဂၤလိပ္ပိုင္းက႑
အဂၤလိပ္ပိုင္းက႑တြင္ Dumb Shows and Noise ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ အယ္ဒီတာအာေဘာ္ႏႇင့္ထင္ရႇားေသာ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ား၏ သ၀ဏ္လႊာမ်ားကို ေတြ႕ရႇိရသည္။ သ၀ဏ္လႊာ ေရးသူမ်ားမႇာ အိႏိၵယျမန္မာေရးရာ ၿဗိတိသ်ေကာ္မတီ ဒုဥကၠ႒ဗိုလ္မႇဴး ဒီ ဂေရဟန္ဖိုး၊ဥပေဒျပဳေကာင္စီဥကၠ႒ ဦးခ်စ္လႈိင္၊ သစ္ေတာေရးရာ၀န္ႀကီး ဦးဘေဘ၊ပညာေရးရာ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာဘေမာ္၊ နယူးဘားမားသတင္းစာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအယ္ဒီတာ ေဒါက္တာသိန္းေမာင္တို႔ ျဖစ္ၾကပါသည္။
ေဆာင္းပါးမ်ား
အဂၤလိပ္ေဆာင္းပါးမ်ားမႇာ မ်ားျပားလႇပါသည္။ Noblesse Obilige (ျမင့္ျမတ္သူတို႔ ျပဳက်င့္အပ္ေသာ ၀တၲရားမ်ား-ေဂ်အက္စ္ဖာနီဗယ္)၊ University Students and Journalism (ေက်ာင္းသားမ်ားႏႇင့္ ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္-ရန္ကုန္တိုင္းသတင္း စာအယ္ဒီတာဂရန္႔)၊ Inspiration (ဥာဏ္ကြန့္ျမဴးျခင္း - ေမာင္ညိဳျမ)၊ Thoughts of Democracy (ဒီမိုကေရစီအေတြးအေခၚမ်ား-ပန္းတေနာ္ ဦးသန္႕)၊ Western Students in a Changing World (ေျပာင္းလဲေနေသာကမၻာမႇ အေနာက္တိုင္း ေက်ာင္းသားမ်ား)၊ A Fadeless Picture (ေဆးေရာင္မျပယ္ေသာ ပန္း ခ်ီကား- NN)၊ The Boy-cott of 1920 (၁၉၂၀ ေက်ာင္းသားသပိတ္-ဦးဘဦး)၊ A Sketch of the Principal Characters of the Burmese (Myanmar)၊ Court in the Reign of Bagyidaw (ပါေမာကၡေဒဆိုင္း)၊ Civilization (ယဥ္ေက်းမႈ-ေဂ်ာ့အို၀ဲ)တို႔ ျဖစ္ၾကပါသည္။
ေပးစာက႑
Points From the Letter ဟု အမည္ေပးထားသည့္ ေပးစာက႑ တြင္ The Hell Hound At Large (ငရဲေခြးႀကီးလြတ္ေနသည္)ဟူသည့္ စာတိုကေလး ပါ၀င္လာပါသည္။အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးသားထားသည့္ ယင္းစာတိုကေလးတြင္ နယ္ခ်ဲ႕ လက္ကိုင္တုတ္အျဖစ္ အ၀ီစိသို႔ က်ေရာက္လာေသာ ေခြးနက္ႀကီးတစ္ေကာင္ ငရဲျပည္မႇ ထြက္ေျပးသြားသည္။ ယင္းကို သတိျပဳၾကပါ။ အထူးသျဖင့္ တကၠသိုလ္နယ္ေျမတြင္ ေသာင္းက်န္းေနသည္။ သူ႔ကိုေတြ႕လ်င္ ငရဲျပည္ျပန္ပို႔လိုက္ၾကပါဟူ၍ ေရးသားေဖာ္ျပထားပါသည္။
ေရးသူအမည္
ဤစာတိုကေလးကို ေရးသားသူမႇာ Yamamin (ယမမင္း) ဟူေသာ အမည္၀ႇက္ျဖင့္ ေရးသားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေပးစာပါ ေခြးနက္ႀကီး ဆိုသည္မႇာ တကၠသုိလ္အာဏာပိုင္ တစ္ဦးကို ရည္ညႊန္းထားသည္ ဆိုပါသည္။ဤတြင္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာ ႀကီးစေလာ့( Mr. D.J. Sloss)က ယမမင္းမႇာ မည္သူမည္၀ါျဖစ္သည္ကို ေဖာ္ထုတ္ေပးရမည္ဟု အိုးေ၀ မဂၢဇင္းတာ၀န္ခံအယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ဆန္းကို ေတာင္းဆိုသည္။ ကိုေအာင္ဆန္းက စာနယ္ဇင္းတို႔၏ ထံုးစံအတိုင္း ယမမင္းကို ထုတ္ေဖာ္ မေျပာႏိုင္ဟု အေၾကာင္းျပန္ၾကားခဲ့၏။
ယမမင္းသို႔မဟုတ္ညိဳျမ
The Hell Hound At Large ေပးစာကိုေရးခဲ့သူမႇာ ယမမင္းအမည္ခံညိဳျမ ျဖစ္ပါသည္။ ညိဳျမ၏အမည္ရင္းမႇာ ဦးသိန္းတင္ျဖစ္သည္။ ညိဳျမ ကို ၁၆ ဧၿပီ ၁၉၁၆ တြင္ မံု႐ြာခ႐ိုင္၊ ေခ်ာင္းဦးၿမိဳ႕နယ္၊ အျမင့္ၿမိဳ႕ ေသာတပန္႐ြာတြင္ ေရႇ႕ေနဦးသာဇံ ေဒၚေ႐ႊအံ့ တို႔က ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၂ ခုႏႇစ္ တြင္ မံု႐ြာဗုဒၶဘာသာအထက္တန္းေက်ာင္းမႇ ဆယ္တန္းေအာင္ျမင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၃၃ ခုႏႇစ္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သုိ႔ ေရာက္ရႇိလာခဲ့သည္။ ၁၉၃၄ ခုႏႇစ္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားသမဂၢသို႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့၏။
၁၉၃၈ ခုႏႇစ္တြင္ ညိဳျမ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္မႇ ၀ိဇၨာဂုဏ္ထူးတန္းေအာင္သည္။ ထို႔ေနာက္ အဂၤလန္ႏႇင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ စာနယ္ဇင္းပညာမ်ား ဆည္းပူးခဲ့သည္။ ၁၉၃၉ ခုႏႇစ္တြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ခ်ီကာဂိုၿမိဳ႕မႇ သတင္းစာပညာ မဟာ ၀ိဇၨာဘြဲ႕ ရရႇိခဲ့သည္။
အႏိႈင္းခံရသူ
The Hell Hound at Large ေပးစာတြင္ ငရဲေခြးအျဖစ္ အႏႈိင္းခံရသူမႇာ ဘာဆာ(Bur Sar)ေခၚ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေငြထိန္း ဦးတင္ ျဖစ္သည္ဆိုပါသည္။ ဘာဆာဦးတင္မႇာ မ်က္ႏႇာျဖဴေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအေပၚ အၿမဲမ်က္ႏႇာလုပ္တတ္ၿပီး ေက်ာင္း သားမ်ားအား ဖိႏႇိပ္ေလ့ရႇိသူျဖစ္သည္ ဆို၏။ ယင္းဘာဆာဦးတင္မႇာ ေနာင္ ဖဆပလအစိုးရလက္ထက္တြင္ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီး ျမန္ေအာင္ဦးတင္ အျဖစ္ထင္ရႇားခဲ့သည္။
ေက်ာင္းထုတ္ခံရျခင္း
၂၁ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၉၃၆ တြင္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ ဥကၠ႒ကိုႏုကို တကၠသုိလ္မႇထုတ္ပယ္ေသာ စာလက္ခံရရႇိခဲ့ပါသည္။ တစ္ဆက္တည္း၌ပင္ ကိုေအာင္ဆန္း အားလည္း တကၠသိုလ္မႇဖယ္ရႇားပစ္မည္ဟု သတင္းမ်ား ေပၚထြက္ေနပါသည္။ ကိုေအာင္ဆန္းကို တကၠသိုလ္ မႇ သုံးႏႇစ္ထုတ္ပယ္ရန္ဆံုးျဖတ္ခ်က္မႇာ အမႇန္ပင္ျဖစ္ေၾကာင္း ေနာက္ပိုင္း သိရႇိရပါသည္။ဤသုိ႔ျဖင့္ ေဖေဖာ္၀ါ ရီလ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ အမႈေဆာင္ အစည္းအေ၀းကို က်င္းပခဲ့ၾက၏။ သို႔ျဖင့္ ဒုတိယအႀကိမ္ေျမာက္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား သပိတ္ေပၚေပါက္လာခဲ့ရသည္။
The Hell-Hound at Large
Escaped from Awizi, a devil in form of a black dog. Had been during his brief span on earth, Theft, Presumption, Intrigue, Pettifogging, Sadism, Churishness, Vulgarity, etc. A pimping knave with avuncular pretensions to some cheap wiggling wenches from a well-known Hostel, he was also a hectic popularity-hunter, shamming interest in Games, Concerts, Associations etc., menacing the public places with his wanted presence though generally welcomed everywhere as small-pox. His only distinguishing marks have been the abominable V.D. uclers on his neck and buboes due to copulation with his own wife. Will finder please kick him back to Hell?
Yamamin
ေမာ္လၿမိဳင္ဇရပ္
၂၆ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၉၃၆ တြင္ ေ႐ႊတိဂံုေစတီေတာ္ ေတာင္ဘက္ေစာင္းတန္းရႇိ ေမာ္လၿမိဳင္ဇရပ္၌ အဖြဲ႕၀င္ ၃၁ ဦးပါ သပိတ္ေမႇာက္ေကာင္စီကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ယင္းေကာင္စီတြင္ ကိုႏု၊ ကိုရာရႇစ္၊ ကိုအုန္း၊ ကိုသီဟန္၊ ကိုေက်ာ္ၿငိမ္း၊ ကိုထြန္းတင္၊ ကိုထြန္း အံု၊ ကိုလႇေဖ၊ ကိုဘဆက္၊ ကိုထြန္းေဖ၊ ကိုေအာင္ဆန္း၊ မအုန္း၊ မခင္ျမ၊ မအမာစသူတို႔ ပါ၀င္ခဲ့ၾက၏။ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ သပိတ္ေမႇာက္ေကာင္စီက ရႇင္းလင္းခ်က္စာတမ္းတစ္ေစာင္ကို တကၠသိုလ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး႐ံုး သို႔ ေပးပို႔ခဲ့ပါသည္။
စံုစမ္းေရးအဖြဲ႔
သပိတ္ေမႇာက္ေကာင္စီက တကၠသုိလ္ဥပေဒအခ်ဳိ႕ႏႇင့္ တကၠသိုလ္ပညာေရး၏ ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ ၁၂ ခ်က္ ကို တကၠသိုလ္အာဏာပိုင္တို႔ထံ တင္ျပေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ သုိ႔ျဖင့္ အဂၤလိပ္အစိုးရက ၂ မတ္ ၁၉၃၆ တြင္ စံုစမ္းေရးေကာ္မတီတစ္ရပ္ကို ဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့၏။ယင္းေကာ္မတီတြင္ တကၠသိုလ္ဒုတိယအဓိပတိဦးဆက္၊ ေဒါက္တာဘဟန္၊ ဦးဘလြင္၊ ဦးဘသိန္း၊ ဆာဒါဗဟာဒူး၊ေဒါက္တာ ဒူးဂဲ၊ မစၥတာပ႐ိုင္ယာ၊ ဦးသိန္းေမာင္ စသူတို႔ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ျပင္ ဆာျမဘူးဥကၠ႒အျဖစ္ပါ၀င္ေသာ တကၠသုိလ္ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရး အၾကံေပးေကာ္မတီကိုလည္း ဖြဲ႕စည္းခဲ့၏။ ဤသို႔ျဖင့္ ၁၀ ေမ ၁၉၃၆ တြင္ ဒုတိယေက်ာင္းသားသပိတ္ ၿပီးဆံုးသြားေတာ့သည္။
အိုးေ၀ဟူသည္
ယခင္က ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢအသင္းမဂၢဇင္း ဟူ၍ ရႇည္လ်ားစြာ အမည္တပ္ခဲ့ရသည္။ မဂၢဇင္းကို တာ၀န္ခံအယ္ဒီတာ ကိုေအာင္ဆန္းက အမည္ေျပာင္းလိုသည္။ သုိ႔ျဖင့္ ၀ိုင္း၀န္းစဥ္းစားၾကရာ ေရာင္နီ၊ ေရာင္ျဖဴ၊ ေရာင္ျခည္သစ္ စသည္ျဖင့္ အႀကံျပဳခဲ့ၾကသည္။ ကိုသိန္းတင္(ညိဳျမ)က သူ မႏၲေလးကယ္လီေက်ာင္းတြင္ ေနစဥ္က အၿငိမ့္မင္းသမီးေဒါင္းယဥ္ပ်ံသီ ဆိုသည့္ အိုးေ၀သီခ်င္းကို စြဲေနသျဖင့္ အိုးေ၀ဟုအမည္ေပးရန္ အၾကံျပဳခဲ့ရာ ကိုေအာင္ဆန္းက သေဘာ တူေသာေၾကာင့္ အတည္ျဖစ္သြားသည္။
အိုးေ၀၏စြမ္းေဆာင္ခ်က္
အိုးေ၀မဂၢဇင္းပါ ေပးစာတိုကေလးေၾကာင့္ပင္ ဒုတိယေက်ာင္းသားသပိတ္သို႔တိုင္ က်ယ္ျပန္႔သြားေပရာ အိုးေ၀မဂၢဇင္းကို ကိုလိုနီေခတ္ သမိုင္း၀င္ မဂၢဇင္းတစ္ေစာင္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။
ယမမင္းအမည္ခံညိဳျမ (ဦးသိန္းတင္)သည္ ေနာက္ပိုင္းအိုးေ၀ အမည္ျဖင့္ပင္ စာေစာင္ဆက္လက္ ထုတ္ေ၀ခဲ့ရာတစ္ေန႔တြင္ ျမန္ေအာင္ ဦးတင္အား အိုးေ၀တိုက္သို႔ ပင့္ဖိတ္ကာ ရႇိခိုးကန္ေတာ့ခဲ့သည္။ ႏႇစ္ဦးစလံုး မ်က္ရည္မဆည္ႏိုင္ ရႇိၾကသည္ဆို၏။ ညိဳျမက ေျမနီကုန္းမႇ ဓာတ္ပံုဆရာတစ္ဦးကိုေခၚထားၿပီး ျမန္ ေအာင္ဦးတင္၏ ေျခကိုဦးခိုက္လ်က္ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ေနပံုကိုလည္း ဓာတ္ပံု႐ိုက္ကူးထားခဲ့သည္။ ယင္းဓာတ္ပံုကိုလည္း ျမန္ေအာင္ဦးတင္အား အမႇတ္တရေပးအပ္ခဲ့သည္ ဆိုပါသည္။
Written by တင္ႏုိင္တုိး
က်မ္းကိုး
၁။ သမိုင္း၀င္မဂၢဇင္းတစ္ေစာင္ မိတ္ဆက္(ေမာင္ေဇယ်ာ) အေတြးအျမင္ (၂၀၁) ၂၀၀၈ ဒီဇင္ဘာ
၂။ ကိုလိုနီေခတ္ ျမန္မာ့သမိုင္း အဘိဓာန္(ျမဟန္)
၃။ သတင္းစာဆရာႀကီးမ်ား၏ သူတို႔ဘ၀အေတြ႕အၾကံဳ(ခ်စ္ၾကည္ေရး ၾကည္ညြန့္)
၄။ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ ရက္စဥ္သမိုင္း (ဖိုးေအာင္ေလး)
၂၂ . ၃ . ၂၀၁၀ l Eleven Media
3 comments:
I just added your blog site to my blogroll, I pray you would give some thought to doing the same.
Nice site, nice and easy on the eyes and great content too.
Useful blog website, keep me personally through searching it, I am seriously interested to find out another recommendation of it.
Post a Comment